SIBO a niedoczynność tarczycy
Czy istnieje związek SIBO z niedoczynnością tarczycy? Niedoczynność tarczycy jest częstą chorobą endokrynologiczną. Objawia się niewystarczającą produkcją hormonu tarczycy lub jego nieprawidłowym działaniem na tkanki docelowe. Niedoczynność tarczycy może być pierwotna lub wynikać z przyczyn wtórnych. Może wpływać na różne układy i narządy. Wywiera wpływ na układ sercowo-naczyniowy, skórę, układ neurologiczny, zaburzenia miesiączkowania u kobiet. Objawy ze strony przewodu pokarmowego są spowodowane zaburzeniami motoryki. Istnieje związek pomiędzy niedoczynnością tarczycy, zmienioną motoryką przewodu pokarmowego i rozwojem przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO).
Jelita mają gęstą, przypominającą siatkę sieć ponad 500 milionów neuronów. Neurony te, wraz z innymi komórkami nerwowymi tworzą jelitowy układ nerwowy (ENS). ENS unerwia komórki mięśni gładkich wyściełających jelita i reguluje w jelitach mieszanie treści oraz ruchy perystaltyczne.
Niedoczynność tarczycy a zaburzenia motoryki jelit
Niedoczynność tarczycy znacznie zmniejsza motorykę żołądkowo-przełykową, dlatego zaleca się ocenę czynności tarczycy u pacjentów skarżących się na problemy żołądkowe. Zaburzenia motoryki w niedoczynności tarczycy mogą prowadzić do dysfunkcji przewodu pokarmowego. U zdrowych osób prawidłowa motoryka przewodu pokarmowego zapobiega nadmiernemu wzrostowi mikroorganizmów bakteryjnych. SIBO wiąże się ze wzrostem poziomu mikroorganizmów powyżej 106 jednostek tworzących kolonie/ ml w aspiracie jelitowym. Może to być związane z obecnością bakterii typu okrężniczego w jelicie cienkim.
SIBO występuje, gdy zaburzone są mechanizmy kontrolujące rozwój bakterii jelitowych. Jednym z najczęstszych mechanizmów jest zaburzenie motoryki jelita cienkiego. Zatem zaburzenia motoryki jelita cienkiego stanowią jeden z czynników ryzyka rozwoju SIBO. Inne czynniki ryzyka obejmują uszkodzenie bariery żołądkowej, zmiany anatomiczne lub upośledzoną odporność. Zmienioną motoryką przewodu pokarmowego charakteryzuje się także zespół jelita drażliwego (IBS), choroba czynnościowa. W czasie postu ENS wysyła fale aktywności elektrycznej przez jelito cienkie i przenosi zawartość wzdłuż przewodu pokarmowego do okrężnicy. Nazywa się to migrującym kompleksem motorycznym (MMC). MMC ma kluczowe znaczenie dla utrzymania bakterii z dala od jelita cienkiego, w okrężnicy (tam, gdzie ich miejsce).
Na zaburzoną pracę MMC wpływa wiele schorzeń. Między innymi nieprawidłowości anatomiczne, takie jak operacje przewodu pokarmowego, uchyłki lub przetoki jelitowe, a także choroby o charakterze neuropatycznym, autoimmunologicznym, zapalnym lub metabolicznym. Wpływ na MMC mają także choroby endokrynologiczne, w tym zaburzona czynność tarczycy.
SIBO w niedoczynności tarczycy
SIBO może występować u ponad połowy pacjentów z niedoczynnością tarczycy. Zaparcia są częste u tych pacjentów, natomiast rzadko zgłaszają biegunkę. Możliwą przyczyną biegunki może być przerost bakterii spowodowany zmniejszoną ruchliwością.
Zaburzenia przewodu pokarmowego w niedoczynności tarczycy sprzyjają przerostowi bakterii. Prowadzi to do przewlekłych objawów ze strony przewodu pokarmowego.
Nieleczone SIBO powoduje szereg powikłań, które pogłębiają się przy niedoczynności tarczycy. Na przykład może prowadzić do:
- niedoboru witamin, ponieważ organizm nie jest w stanie w pełni wchłaniać witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- słabego wchłaniania tłuszczów, białek i węglowodanów, co może powodować biegunkę
- osteoporozy
- zapalenia błony śluzowej jelit, prowadzącego do zaostrzeń autoimmunologicznych
Wielu pacjentów z niedoczynnością tarczycy ma również obniżony poziom HCL, głównego kwasu żołądkowego. Jeśli poziom HCL jest obniżony, nie można prawidłowo trawić jedzenia, co powoduje przerost złych bakterii w jelitach (SIBO).
Wykazano także, że terapia lewotyroksyną jest silniejszym predyktorem SIBO niż sama niedoczynność tarczycy, Jednak mechanizm leżący u podstaw tego zjawiska jest niejasny.
Jak SIBO przyczynia się do niedoczynności tarczycy?
20% T4 (forma magazynująca hormonu tarczycy) jest przekształcana w T3 (forma aktywna) w jelitach. Jeśli jednak flora jelitowa jest zaburzona i nie funkcjonuje prawidłowo, konwersja ta jest zmniejszona. W efekcie tego dochodzi do niedoczynności tarczycy. Dobre bakterie w jelitach mają również kluczowe znaczenie w zapobieganiu nieszczelności jelit lub przepuszczalności jelit. Nieszczelne jelito występuje, gdy szczelne połączenia jelita cienkiego otwierają się. W ten sposób umożliwiają toksynom, drobnoustrojom i częściowo niestrawionym cząstkom pokarmu ucieczkę przez krwioobieg. Cząsteczki te są oznaczane przez układ odpornościowy jako obcy najeźdźcy. Wtedy układ odpornościowy wysyła falę stanu zapalnego, aby je zwalczyć. Nieszczelne jelito jest jednym z głównych czynników wyzwalających choroby autoimmunologiczne, w tym autoimmunologiczną postać niedoczynności tarczycy, chorobę Hashimoto. Jeśli jelita pozostają nieszczelne, układ odpornościowy w dalszym ciągu bezlitośnie atakuje tarczycę i pogarsza objawy jej dysfunkcji.
Jak widać, funkcja tarczycy i mikrobiom stanowią odrębny, wzajemnie połączony ekosystem. To trochę jak sytuacja z kurą i jajkiem (co było pierwsze?), gdzie niedoczynność tarczycy przyczynia się do przerostu bakterii, a rozwój bakterii pogarsza dysfunkcję tarczycy. W niektórych przypadkach na pierwszym miejscu pojawia się niedoczynność tarczycy. W innych niedoczynność tarczycy prowadzi do SIBO.
Jak radzić sobie z problemem?
Podobnie jak w przypadku wszystkich schorzeń, staramy się zidentyfikować i leczyć pierwotne przyczyny SIBO i niedoczynności tarczycy. Niestety leczenie SIBO może być trudne i wymagać stosowania określonych antybiotyków lub ziołowych środków przeciwdrobnoustrojowych. Z drugiej strony leczenie niedoczynności tarczycy może wydawać się stosunkowo proste i wymagać jedynie terapii hormonami tarczycy. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto (autoimmunologiczna choroba tarczycy), skupiamy się również na uspokojeniu i wsparciu układu odpornościowego. W tym celu można wprowadzić w życie kilka wskazówek:
Jedz regularnie posiłki
Jelita przemieszczają pokarm przez przewód pokarmowy poprzez cykliczne skurcze mięśni. Są to niezbędne ruchy, które również przeprowadzają bakterie przez jelita. Aby wspomóc optymalne fale oczyszczania powinno się unikać ciągłego podjadania i podgryzania w ciągu dnia. Zamiast tego, lepiej ustalić i regularnie zaplanować posiłki i przekąski, które zapewnią uczucie sytości w ciągu dnia.
Zadbaj o dobre trawienie
Trawienie to proces wieloetapowy, który wymaga odpowiedniego poziomu kwasu żołądkowego, enzymów i żółci. Niski poziom tych niezbędnych czynników trawiennych może powodować lub nasilać SIBO. Aby wspomóc trawienie należy jeść powoli, dokładnie przeżuwać jedzenie.
Zapraszam Ci na mój profil na FB po więcej ciekawych treści.
